Veel mensen snurken, vaak tot ergernis van hun partners. Snurken kan ook duiden op een medisch probleem: slaapapneu. Welke gevolgen heeft dat? En wat kun je eraan doen?
Kan je iets doen aan uitstelgedrag? Hoe vaak moet je van tandenborstel wisselen? In de rubriek Echt waar? gaan we op zoek naar antwoorden op vragen over gezondheid en hoe je het beste kunt leven. Deze keer: kan snurken wijzen op een medisch probleem en wat kun je eraan doen?
Snurken, zelfs baby’s doen het. De een snurkt een beetje, de ander zaag ’s nachts hele bossen om.
Maar wat is het eigenlijk?
“Snurken is het geluid dat vrijkomt als de lucht met weerstand langs de slijmvliezen van de luchtpijp gaat,” zegt keel-, neus- en oorarts Jos Straetmans (Zuyderland Medisch Centrum). Dan ontstaat een trillend geluid, zoals ook gebeurt bij een wapperende vlag. Dat alleen slapende mensen snurken, komt omdat de spieren tijdens de slaap ontspannen, waardoor de kans op weerstand stijgt. Vaak zorgt de tong voor de obstructie.
Soms is snurken onschuldig, maar het kan ook een probleem zijn. “Je kunt problemen bij snurken indelen in twee categorieën,” zegt Straetmans. “Je hebt een sociale problemen en medische problemen.”
Eerst het sociale probleem; ergernissen, partners die apart slapen en zelfs echtscheidingen. “Mannen snurken iets vaker dan vrouwen, maar snurkende vrouwen zoeken uit eigen beweging doorgaans sneller een oplossing,” zegt Olivier Tielemans van SomnoClinic, een bedrijf dat zich al 35 jaar richt op snurkproblematiek. “Vrouwen vinden het meestal vervelender dan mannen om apart te slapen. En vrouwen vinden snurken wat vaker oncharmant.”
Dan het medische probleem: slaap-apneu. Dat is een vorm van snurken waarbij de stremming in de luchtpijp zo oploopt dat er ademstops zijn. Het zuurstofgehalte in het bloedt daalt, waardoor het lichaam uiteindelijk een alarmsignaaltje moet geven om de ademhaling te activeren. Dat proces van ademstops en alarmsignaaltjes gaat de hele nacht door, waardoor het lichaam niet goed tot rust komt.
“Dat is een serieus medisch probleem, omdat de kans op andere aandoeningen vergroot,” aldus kno-arts Straetmans. “Van hart- en vaataandoeningen tot dementie en diabetes. Mensen met onbehandeld slaapapneu zijn overdag moe, waardoor ze tijdens het tv-kijken of zelfs het autorijden in slaap doezelen.”
Slaapapneu komt veel vaker voor dan het wordt gediagnosticeerd, zegt Straetmans. “Dat komt omdat het meestal niet de patiënt zelf is die aan de bel trekt, maar de partner. Mensen zonder partner melden zich dus sowieso minder. En sommige mensen wuiven moeheid en andere klachten weg.”
Apneu komt voor bij zo’n vier procent van de bevolking, al is dat in hogere leeftijdscategorieen vanzelfsprekend hoger. In de groep vijftigplussers heeft mogelijk een op de vier apneu. Naarmate mensen zwaarlijviger zijn, meer alcohol drinken en meer medicatie gebruiken stijgt de kans op apnee.
Het vaststellen van apneu -‘a-pneu’ betekent in het oud-Grieks ‘zonder lucht’- gebeurt via een slaaponderzoek, waarbij thuis of in een slaapcentrum tal van lichamelijke waarden in kaart worden gebracht tijdens de slaap. Afhankelijk van de hoeveelheid van de ademstops -soms gaat het om meer dan 80 ademstops per nacht- wordt apneu geconstateerd.
De oplossing is vaak het dragen van een slaapmasker. Het masker blaast een permanente luchtstroom door de keel, waardoor de obstructie verdwijnt en de patiënt gewoon doorademt. “Daarmee verdwijnt de apneu in honderd procent van de gevallen,” aldus Straetmans.
Die behandeling valt onder de verzekerde zorg. KNO-artsen en zorgverzekeraar twisten over ernst van de symptomen die nodig zijn voor een vergoede behandeling. “Soms is iemand ondanks veel nachtelijke ademstops overdag niet moe genoeg voor een masker, maar zonder behandeling nemen andere medische problemen toe, die duurdere behandelingen vergen,” aldus Straetmans. “Dat is in mijn ogen ‘pennywise and poundfoolish’.”
Als mensen geen apneu hebben, zijn er ook oplossingen voor het snurken, zegt Tielemans (SomnoClinic). “Wij leveren op maat gemaakte beugels die de luchtweg vrijmaken.” Dat valt echter niet onder de verzekerde zorg. Een onderzoek en het aanmeten en maken van zo’n beugel kost een kleine 1100 euro, al is een oriënterend consult gratis.
“Vergelijkbare beugels zijn ook verkrijgbaar bij bijvoorbeeld bol.com, maar de mensen die bij ons komen hebben die optie vaak al tevergeefs geprobeerd,” aldus Tielemans. “Als mensen een beugel kunnen verdragen, kunnen we het snurken bij zo’n 95 procent van onze klanten verhelpen. De meeste mensen verdragen zo’n beugel.”
